جمال تاریخی جلال
تاریخ انتشار: ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۶۰۱۴۵
جلال آل‌احمد بخش مهمی از عاملیت انسانی اثرگذار بر ساختار فرهنگی – سیاسی ایران، دهه‌های 30 و 40 شمسی بوده است؛ جلال با تأثیری که بر عالم فکری فرهنگی ایران در دو دهه 30 و 40 شمسی گذاشت، سه سیمای «میراث‌داری»، «بنیانگذاری» و «حرکت‌آفرینی» را از خود نشان داده است. وی از سررشته‌داران گفتار آرمانی یک زیستمان (اگزیستانس) انسانی در این مرز و بوم بوده است و «ادب» و «قلم» او مشحون از دغدغه‌های رهایی‌بخشی بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
البته پیش از آنان، گفتار (discourse) «روانشناسی‌گرایان» (psychologists)، در ربع آخر قرن نوزده مانند پوزیتیویسم، عامل انسانی را به نوعی مشابه «انسان» هابز«ی» و رفتار پاولفی تقلیل دادند. بر خلاف این کلان روایت‌ها، در این «دو ربع قرن»، ایرانیان یک بار در آستانه مشروطه متأثر از روایتگری سیدجمال الدین اسدآبادی و بار دیگر در دهه پنجاه شمسی تأثیر پذیرفته از روایتگری سیدجلال آل‌احمد و دیگر روایتگران همسان او، همچون عوامل تاریخ‌ساز، دست به دیستراکسیون استبداد منحط زمانه و عالم خویش زدند. این روایتگران، نه مانند ایده باستانی «نقش قهرمانان در تاریخ»، که چونان «عصیانگران» آگاهی‌بخشی بودند که با ایده‌های رهایی‌بخشی که بر اساس آنها زیستند و عمل کردند، آگاهی بخشیدند و ایجاد تغییر کردند.
در تاریخ پر فراز و نشیب ایران و در تاریخ معاصر ایران چنین «قهرمانانی» کم نبودند. آنان از هم آموختند و با هم قافله تاریخ مردم ایران‌زمین را به سوی روشنایی آینده رهنمون شدند. آنان از گذشته آموختند و برای آینده به دیگران آموختند و در این میان خود حتی «شمع آجین » شدند. جلال آل‌احمد از جمله این «قهرمانان» حقیقی بود. او رهایی را آموخت و زیست و یاد داد؛ با پویایی در اندیشه و انتخاب و عمل مسئولانه تا حد شکستن حصارهای تصلب فکری و سیاسی. چنین بود که وی برای تولد نو- سوژه آینده ایران، با صراحت تمام بیان می‌کند که «ما محتاج به آدم‌هایی هستیم با شخصیت و متخصص و تندرو و اصولی؛ نه به آدم‌هایی غربزده از آن نوع که برشمردم.»
2. بر خلاف تعبیر (ایده) «مرگ سوژه»، در چند دهه اخیر در ادامه پدیدارشناسی هرمنوتیکی هایدگر و اگزیستانسیالیسم سارتر، رهیافت ساختمندی(Structuration) در جامعه‌شناسی تاریخی، که به چرایی و چگونگی تغییرات تاریخی - اجتماعی می‌پردازد، وجود رابطه دیالکتیکی – دوسویه – میان عامل انسانی (Agency) از یک سو و ساختارهای موجود (Structure) از سوی دیگر، را توضیح می‌دهد. بر این اساس، می‌توان گفت جلال آل‌احمد بخش مهمی از عاملیت انسانی اثرگذار بر ساختار فرهنگی – سیاسی ایران ،دهه‌های 30 و 40 شمسی بوده است. جلال با تأثیری که بر عالم فکری فرهنگی ایران در دو دهه 30 و 40 شمسی گذاشت، سه سیمای «میراث‌داری»، «بنیانگذاری» و «حرکت‌آفرینی» را از خود نشان داده است. وی از سررشته‌داران گفتار آرمانی یک زیستمان (اگزیستانس) انسانی در این مرز و بوم بوده است و «ادب» و «قلم» او مشحون از دغدغه‌های رهایی‌بخشی بود. قلم جلال در طرح‌افکنی آینده مانند کمان آرش بود که تیرهای آن شکافنده تاریکی مسلط و پرتو افکنی بر شکوفایی ظرفیت‌های مردم ایران برای امکان‌های زیست شایسته در این سرزمین بوده است.
3. «تاریخ» همانا رخداد نحوه‌ای از «بودن در زمان» است. در رهیافت – دیسیپلین «تاریخ فکری» (Intellectual History) که بر خلاف تصور رایج با «تاریخ روشنفکری» متفاوت است، افکار و ایده‌ها در یک دوران تاریخی معین همچون آیینه‌ای محسوب می‌شوند که تجلیگاه زمانه خود هستند. «تاریخ فکری» رهیافتی است که شاخصه‌های فکری یک دوران را، که به‌صورت «جریان‌های فکری» بارز و برجسته هستند، برای فهم بهتر آن دوران می‌کاود. به تعبیر «ویلهلم دیلتای» بنیانگذار علوم انسانی هرمنوتیکی، دوران تاریخی حیات جوامع و تمدن‌ها را می‌توان با «جهان‌بینی‌ها» مشخص کرد. سال‌های 1320 تا 1357 در ایران معاصر گرچه فقط 37 سال تقویمی است، اما تقویم و قوام‌بخشی فکری فرهنگی آن برای ایران معاصر همچون قرون است و جلال آل‌احمد در این میان رخسار تابناکی است در تاریک و روشن رخدادهای این 37 سال؛ سی‌و‌هفت سالی که برای او فقط بیست و چهار سال از تقویم ایران زمین بوده است. وی از 1320 شروع کرد و هنوز حتی 50 ساله نبود که حضور فیزیکی‌اش از عالم ایرانی در سال 1348 منقطع شد، اما حضور معنوی‌اش تا 57 کاملاً بارز بود و هنوز نیز شنیدن سخن او یادآور دردها و امیدهای چند نسل ایرانیان است. شاید بتوان سال‌های 48 تا 56 را دهه «حضور» در «غیاب» جلال دانست. تعبیر «راه سوم» شریعتی برای جلال آل‌احمد بیانگر این حقیقت است.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: جلال آل احمد 40 شمسی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۶۰۱۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جلال‌زاده: زیاده‌گویی پارلمان اروپا فقط برای دلخوش‌کنی صهیونیست‌ها است
رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: زیاده‌گویی، تمامیت‌خواهی و مخالفت‌خوانی‌های مکرر پارلمان اروپا در خصوص ایران فقط برای دلخوش‌کنی صهیونیست‌ها است.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، «وحید جلال‌زاده» رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی، نوشت: زیاده‌گویی، تمامیت‌خواهی و مخالفت‌خوانی‌های مکرر پارلمان اروپا در خصوص ایران نه مبنای قانونی دارد و نه الزامی برای شورا و اتحادیه اروپا ایجاد می‌کند و نه گوش شنوایی در ایران دارد. فقط برای دلخوش‌کنی صهیونیست‌ها است.
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است